Σπαράγγια

Τα σπαράγγια αναφέρονται στην ελληνική μυθολογία ως ένα σπάνιο και από τα πιο ακριβά χορταρικά που μπορούσαν να γευτούν υψηλές κοινωνικές τάξεις με πλούσιο βαλάντιο και ήταν από τα αγαπημένα των Αρχαίων Ελλήνων. Με τους βλαστούς τους στόλιζαν τις νύφες στους γάμους. Οι Ρωμαίοι τα θεωρούσαν φαγητό πολυτελείας.
Τα σπαράγγια είναι μονοκότυλα, αναρριχώμενα ή θαμνώδη φυτά, αυτοφυή ή καλλιεργούμενα ως λαχανικά ή καλλωπιστικά και αποτελούν σαρκώδεις βλαστοί του φυτού Asparagus officinalis της οικογένειας των Λιλιιδών και στην ίδια οικογένεια ανήκουν τα πράσα, τα σκόρδα και τα κρεμμύδια. Σήμερα είναι από τα πιο σπουδαία πολυετή και ένα από τα λίγα μονοκοτυλήδονα λαχανικά. Υπάρχουν πάνω από 100 είδη. Καλλιεργείται σε πολλές χώρες της Βόρειας και Νότιας Αμερικής , της Ασίας, της Ευρώπης, της Αφρικής, της Αυστραλίας και της Νέας Ζηλανδίας. Στο εμπόριο κυκλοφορεί σε διάφορους χρωματισμούς ως άσπρο, βιολέ, πράσινο. Στην Ελλάδα υπάρχουν αρκετά αυτοφυή είδη σπαραγγιού όπως o Αsparagus officinalis, που βγαίνουν σε άγονες, αμμώδεις περιοχές της Θεσσαλίας, Ιόνιων νησιών και Β. Ελλάδας και οι ποικιλίες του καλλιεργούνται σε εμπορική κλίμακα και τα συναντάμε στα παράλια, στα νησιά του Αιγαίου, στην Κεφαλονιά, Κρήτη και σε πολλά μέρη σε όλη την Ελλάδα. Υπάρχουν σπαράγγια και στα βουνά της Πελοποννήσου, Β. Ελλάδος, Κρήτη, κ.α.
Aνάλογα με το χρώμα τους τα σπαράγγια διακρίνονται, σε άσπρα, ιώδη και πράσινα. Πρακτικά το φυτό δεν έχει φύλλα, αλλά βράκτια και μοιάζουν με λέπια, είναι δίοικο φυτό και ανθίζει το καλοκαίρι. Τα πράσινα σπαράγγια αναπτύσσονται στην ύπαιθρο και οφείλουν το χρώμα τους στην επίδραση του ήλιου και στην χλωροφύλλη. Τα σπαράγγια αυτά είναι πιο αρωματικά, πιο φίνα και πιο τρυφερά από τα άλλα σπαράγγια.
Τα ιώδη σπαράγγια δέχονται για λίγες ώρες την επίδραση του ηλίου και η γεύση τους είναι πιο φρουτώδης συγκρινόμενη με εκείνη των λευκών σπαραγγιών.
Τα λευκά σπαράγγια δεν έρχονται σε επαφή με το ηλιακό φως, καθώς καθημερινά καλύπτονται με νέο στρώμα από χώμα. Είναι πιο σαρκώδη και έχουν απαλή γεύση.

Τα σπαράγγια είναι πλούσια σε:

• βιταμίνες του συμπλέγματος B ( που δρουν ως συνένζυμα σε διεργασίες παραγωγής ενέργειας και αναπνοής των κυττάρων και βοηθάνε στην καλή λειτουργία του νευρικού συστήματος )
1. φυλλικό οξύ ( που παίρνει μέρος στην βιοσύνθεση του νουκλεϊκού οξέος και των αμινοξέων, για την προστασία του καρδιαγγειακού συστήματος και συμβάλλει στην υγεία του δέρματος)
2. θειαμίνη (Β1): ανάπτυξη, καλή λειτουργία της καρδιάς και του νευρικού συστήματος, αυξάνει την πνευματική δραστηριότητα
3. ριβοφλαβίνη (Β2): βοηθά στην ανάπτυξη και στην αναπαραγωγή, στην δημιουργία υγιούς δέρματος, νυχιών και μαλλιών. Βοηθά την όραση και καταπραΰνει οιδήματα στόματος, χειλιών και γλώσσας
4. νιασίνη ( Β3): απαραίτητη για την υγεία του δέρματος και του πεπτικού συστήματος
• αντιοξειδωτικές ουσίες ( βιταμίνες ) - οι ουσίες αυτές εξουδετερώνουν αποτελεσματικά τις ελεύθερες ρίζες και τις μετατρέπουν σε νερό ή άλλες μη βλαβερές ουσίες, έχουν ισχυρή αντικαρκινική δράση.
• βιταμίνη C: ενδυναμώνει το ανοσοποιητικό σύστημα προλαμβάνοντας μολύνσεις από βακτήρια και ιούς, αυξάνει την απορρόφηση του σιδήρου, διατηρεί υγιές τα ούλα, το δέρμα και επιταχύνει την ανάρρωση.
• βιταμίνη E: προλαμβάνει και διαλύει τους θρόμβους, μειώνει την κόπωση και διαλύει την επούλωση των τραυμάτων. Προστατεύει τα αγγεία από την αρτηριοσκλήρωση, συμβάλλοντας στην μείωση της στεφανιαίας νόσου.
• καροτένιο: προβιταμίνη της βιταμίνης Α η οποία ενισχύει την αδύνατη όραση, βελτιώνει το ανοσοποιητικό σύστημα, συντελεί στη ανάπτυξη και συμβάλλει σε γερά οστά, υγιές δέρμα, μαλλιά, δόντια και ούλα.
• μέταλλα
• φώσφορο: συμμετέχει σχεδόν σε όλες τις αντιδράσεις του οργανισμού, απαρίτητος στην ομαλή δομή των οστών και δοντιών. Σημαντικός για την ομαλή λειτουργία καρδιάς, νεφρών και νεύρικού συστήματος.
• ασβέστιο: υγιή οστά και δόντια.
• μαγνήσιο: καλή λειτουργία της καρδιάς, νεύρων, μυών και σκελετού. Καταπολεμά το άγχος.
• χαμηλά σε νάτριο και περιέχουν αρκετό κάλιο ( συνιστάται στους υπερτασικούς ,προστατεύει την καρδιά από αρρυθμίες).

Περιέχουν επίσης:

1. ελάχιστες θερμίδες,
2. μικρή ποσότητα πρωτεϊνών και υδατανθράκων
   
3. ασπαραγίνη ( ουσία με διουρητική δράση ).

Συγκομιδή

Η συγκομιδή γίνεται την άνοιξη ( από τέλη Μαρτίου μέχρι το Μάιου ) με ειδικά μαχαίρια, όταν τα βλαστάρια αποκτήσουν το επιθυμητό μέγεθος (κόβονται σε βάθος 19-23 εκ). Η συγκομιδή του λευκού σπαραγγιού γίνεται όταν η κορυφή φανεί στην επιφάνεια του εδάφους, ενώ τα πράσινα σπαράγγια πρέπει να φτάσουν τα 22-27εκ. πάνω από την επιφάνεια του εδάφους. Ακολουθεί η διαλογή κατά μέγεθος και η συσκευασία τους σε δέματα, που γίνεται συνήθως μηχανικός.

Προδιαγραφές για τα σπαράγγια

I. Ορισμός του προιόντος

Η παρούσα προδιαγραφή αφορά τους βλαστούς των ποικιλιών (cultivars) που προέρχονται από τον Αsparagus officinalis και που προορίζονται να διατεθούν νωπά στον καταναλωτή, με εξαίρεση τα σπαράγγια που προορίζονται για βιομηχανική μεταποίηση.

Οι βλαστοί των σπαραγγιών κατατάσσονται σε τέσσερις ομάδες ανάλογα με το χρωματισμό τους:

1. σπαράγγια λευκά,

2. σπαράγγια ιώδη: ο οφθαλμός παρουσιάζει χρωματισμό μεταξύ ροζ και ιώδους ή πορφυρού και ένα μέρος του βλαστού παρουσιάζει χρωματισμό λευκό,

3. σπαράγγια ιώδη/πράσινα: μέρος των σπαραγγιών αυτών παρουσιάζει ιώδη και πράσινο χρωματισμό,

4. σπαράγγια πράσινα: ο οφθαλμός και το μεγαλύτερο μέρος του βλαστού παρουσιάζουν χρωματισμό πράσινο.

Η προδιαγραφή αυτή δεν εφαρμόζεται στα πράσινα και στα ιώδη/πράσινα σπαράγγια διαμέτρου κατώτερης των 3 mm και στα λευκά και ιώδη σπαράγγια διαμέτρου κατώτερης των 8 mm, συσκευασμένα σε ομοιόμορφες δέσμες ή σε μεμονωμένες συσκευασίες.

Κριτήρια αγοράς και συντήρησης

Οι μίσχοι πρέπει να είναι συνεκτικοί, τρυφεροί, του αυτού μεγέθους και να σπάζουν εύκολα. Η κορυφή τους πρέπει να είναι συμπαγής, ζωηρού χρώματος και χωρίς στίγματα σκουριάς. Τα κιτρινισμένα και μαλακά σπαράγγια αποκλείονται.

Είναι ευαίσθητο φυτό. Στο ψυγείο διατηρούνται το πολύ 3 ημέρες σε διάτρητο πλαστικό σάκο ή τυλιγμένα σε υγρή πετσέτα. Στην κατάψυξη αφού ζεματιστούν προηγουμένως, διατηρούνται αρκετούς μήνες. Βρασμένα διατηρούνται στο ψυγείο 2-3 ημέρες.

Εν κατακλείδι, τα σπαράγγια αποτελούν ένα νοστιμότατο συμπλήρωμα στο καθημερινό τραπέζι είτε φρέσκα, είτε μαγειρεμένα. Τα συναντάμε σε σαλάτες, σε μακαρονάδες, σε ρυζότο, σε τάρτες - πίτες. Για να βράσουν σωστά, τα δένεται σε ματσάκια, με τις άκρες τους να προεξέχουν από το νερό.

Σπαράγγια με zαμπόν

Για 5-6 άτομα.

Υλικά: Ένα κιλό σπαράγγια άσπρα, 200 γρ. ζαμπόν άπαχο, 50 γρ. βούτυρο, αλάτι, πιπέρι, μαϊντανός.
Καθαρίζουμε και βράζουμε τα σπαράγγια σε βραστό αλμυρό νερό. Κόβουμε το ζαμπόν σε μικρούς κύβους. Βράζουμε τα σπαράγγια για 20 λεπτά και τα στραγγίζουμε. Λιώνουμε το βούτυρο σε ένα τηγάνι, προσθέτουμε τα σπαράγγια και το ζαμπόν και τα αφήνουμε να ζεσταθούν χωρίς να βράσουν. Προσθέτουμε αλάτι, πιπέρι, γαρνίρουμε με ψιλοκομμένο μαϊντανό και τα σερβίρουμε σε ζεστό πιάτο.

Σπαράγγια με ομελέτα

Καθαρίζουμε, πλένουμε και κόβουμε τα σπαράγγια κατά μήκος. Τα βράζουμε σε αλατισμένο νερό με λίγο γάλα, για είκοσι λεπτά.Ετοιμάζουμε μια σάλτσα πηχτή, με ένα κουτάλι σούπας βούτυρο, χυμό λεμονιού, ένα κουτάλι μαϊντανό, λίγο κουάκερ και περιχύνουμε με τη σάλτσα τα βρασμένα σπαράγγια. Ετοιμάζουμε την ομελέτα και τη σερβίρουμε μαζί με τα σπαράγγια.

από το ΝΕΤ.